Әсәйем һәм атайым

Һуғыш бөтөп, тормоштар бер аҙ еңеләйгәс, әсәйем Сара Вәлидова-Вәлиева  саф һауаға сығып, иркенерәк тын алып ебәргән кешене хәтерләтә ине. Донъяны матурларға, ҡул эштәре менән булашырға, китап уҡырға ваҡыт таба алды. Һәммә балалары бер-бер артлы Маҡар урта мәктәбен тамамлап, төрлө юғары уҡыу йорттарына таралғас, ғәрәп хәрефтәре менән шиғырҙар, хәтирәләр яҙа башланы. Уның хәтере һәләк шәп ине. Үткән  ғүмерен, тормошонда булған фәһемле ваҡиғаларҙы көнө-сәғәтенә тиклем иҫләй, өҙөк-өҙөк булһа ла, беҙгә һөйләштерә торғайны. Шул иҫтәлектәрҙең  бер өлөшөнә иғтибар итәйек.

Артабан уҡырға

Новелла

Айханым ҡала баҡсаһындағы эскәмйәлә ойоҡ бәйләп ултыра. Әйтәгүр, ғаиләлә һәр кем ул бәйләгән ойоҡ-ойоҡбаштың рәхәтен күрә: ҡыҙы Ләйлә кейә, Ҡасим кейәүе лә баш тартмай, әле бына Рамаҙан атлы ейәненә тип яңы башламға кереште. Шулай инде, ҡышҡараҡ тағы берәй пар бәйләр әле. Малай-шалайға ойоҡ түҙәме ни?!

Әбейҙең әле ҡыҙында ҡунаҡ булып ятҡан сағы. Төштән һуң көн дә, Рамаҙанды эйәртеп, ошо баҡсаға килә. Малай уйынсыҡ самосвалын «эшкә» егә, үҙе ҡулына бәйләмен ала. Рамаҙан кәртәле ҡомлоҡтоң бер ситенән икенсеһенә фыр-мыр ҡом ташып, ниҙер өйөп маташа, ваҡыт-ваҡыт өләсәһен бимазалай: йә, йәтеш сығамы? 

Артабан уҡырға

Ағастан япраҡ ҡойола, ғүмерҙән –  йылдар…

Тәҙрәмә ҡыш һалған боҙ нағыш.

Иңдәремә ишелеп ҡарҙар яуа,

Инде миңә серҙәш, үҙ – һағыш.

Көнбатыр тау итәгендә минең

Ата-бабам ята зыяратта.

Артабан уҡырға

***

Бирмә, Аллаһ, ҡарҙай һалҡын уйҙы,

Юҡҡа сығыр, көндәр йылынғас.

Күңел ғазабына игеҙәк шиғыр

Биҙҙермәһен, Аллаһ , бер тыуғас.

Бирмә, Аллаһ, кешеләргә әйтер

Буш һүҙҙәрҙе – бүтән вазифам.

Артабан уҡырға

Ҡар емелдәй тышта. Һин – йоҡоһоҙ.

Көньяҡ ҡунағы, тим, әйт әле,

Ҡышҡы күктән, тоноҡ йондоҙҙарҙан

Ни күҙләйһең икән текәлеп?

Ут ялпылдай тимер мейестә,

Ипкененә уның йылыш, бар…

Артабан уҡырға

***

Ҡайҙан һиндә боҙҙай был һалҡынлыҡ?!

Туңып ауһам да юҡ бер яуап…

Ҡырыҫ йөрәгеңә юлдар бикле,

Арабыҙға бурап ҡар яуған.

 Вәғәҙәләр биреп, һөйөп баҡҡан

Күҙҙәреңде минән йәшерҙең.

Артабан уҡырға

* * *

Таланған һәм язаланған ватан,

Юҡ элекке көсө, унда – шайтан.

Ишетелмәй набат ауаздары,

Йәндә тик ҡаралыҡ яуыздарҙың.

Шулай тейеш, түҙҙек, йәнәһе,

Буталсыҡта хасил көмөрөһө –

Артабан уҡырға

* * *

Белгәндәрҙең ҡараштары һүнгән.

Нишләргә һуң – йәнем бирнәһеҙ?

Тауҙарына улар менгән, ә мин

Тороп ҡалдым юлһыҙ, тирмәһеҙ.

Юл ыңғайы башҡа тормош мине

Әйҙүкләне башҡа донъяға,

Артабан уҡырға