Күптән түгел Зәйнәб Биишева исе­мендәге «Китап» нәшриәтендә билдәле ике әҙибәнең – РФ һәм БР Яҙыусылар союзы ағзалары Зөһрә Фәйзуллина менән Тамара Искәндәриәнең кесе һәм урта йәштәге мәктәп балаларына тәғәйен­ләнгән «Үҫеп етербеҙ әле!» һәм «Бәрәкәтле көн» тигән китаптары донъя күрҙе. Был күҙәтеү-мәҡәләлә ошо йыйынтыҡтарҙың икеһе тураһында ла һүҙ алып барырға йыйыныуым уларҙы бер мәлдәрәк ҡулға алыуым һәм аллы-артлы танышып сығыуым менән генә бәйләнмәгән, әлбит­тә.Төп сәбәп – йыйынтыҡтарға туплан­ған әҫәрҙәрҙең иҫ киткес һәләтле һәм өлгөрөп еткән 

Артабан уҡырға

Уйынлы-ысынлы

– Туҡ-туҡ-туҡ!

– Азат, тор әле, тор, тием...

– М-м-м...

– Уян, тор әле! Ана, эт өрә, кемдер килгән, шикелле... Бар әле, бар, сыҡ...

– Теңкәмде ҡоротма, аттар йөрөй, шуға өрәлер... Тәмдәп кенә йоҡтап киткәйнем...

Ул арала шаҡ та шоҡ ҡапҡаны дөбөрҙәтә башланылар. Ир, тамам йоҡоһо ҡасып, теләр-теләмәҫ кенә тороп ултырҙы. Аҡтүштәре, бәйенән ысҡына яҙып, сылбырын тегеләй-былай шаптырлатып һөйрәп, донъя ҡуптарып өрә.

Артабан уҡырға

“Ғәлиев  Мөхәмәтхан Сафа улы, 1905 йылда Яңы  Өсөйлө ауылында тыуған, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан. Һуғыштан алда һәм аҙаҡ Темәш ауылында йәшәгән. Кемдә уның тураһында белешмә бар, уртаҡлашығыҙ”.

Тыуған яҡтың тарихын өйрәнеүсе Әхмәдуллин  атлы кеше, күмәкләп төшкән фотоһүрәттән берәүҙең башын ғына ҡалдырып, интернетта беҙҙең ауыл төркөмөнә  иғлан биргән. Яҙыу ошо ғына булһа, артыҡ иғтибар ҙа итмәй артабан китер инем. Әммә...

Артабан уҡырға

Ниңә…

Дубай – Краснодар һауа юлы

Март айының таңында

Илгә ҡайғы алып килде

Көтмәгәндә – тағын да.

Сәскә кеүек сабыйҙарҙың,

Олпат-олпат ирҙәрҙең,

Һылыуҙарҙан-һылыуҙарҙың

Артабан уҡырға

Поэма

Тел асҡысы – халыҡта.

                                               (Әйтем)

                     I

 

Иҫке келәт йоҙағының

Асҡысын таба алмай

Ыҙаланғас, асып бирҙе

Бер ҡусты ҡабаланмай.

Артабан уҡырға

Повесть

Көҙ иртәрәк килде быйыл. Ул көндө Ғилман университеттан кисләтеп кенә ҡайтырға сыҡты. Ҡапыл һыуытҡас, Өфө урамдары ҡарлы-боҙло тайғаҡ юлға әүерелгәйне. «Жигули»ҙы гаражына бикләп, эшенә ноябрҙең тәүге көндәренән үк автобуста йөрөй башланы. Уңайһыҙ, ваҡытын бигерәк күп ала. Әммә ни хәл итмәк кәрәк, машина йөрөтөүҙә тәжрибәһе ҙур түгел. Хәйер, лихачтар һәр миҙгелдә лә, һәр урында ла етерлек. Кеше генә түгел, үҙ башын да уйламай улар.
Туҡталышҡа етер-етмәҫтән, урам сатынан боролоп, Ғилман эргәһенән генә «Газель» үтеп китте. Нәҡ улар яғына бара. Ул йүгерә-атлай ашыҡты. Туҡталышҡа еттем генә тигәндә… аяғы тайып китте лә, йығылмаҫҡа тырышып, электр бағанаһына һул ҡулы менән ынтылды. Усы, унан ҡулы буйлап, үҙәк өҙөп, елегенә етеп һыҙлау үтте.

Артабан уҡырға

Роман-хроника Ырымбурҙа Йомшаҡ ултырғысҡа ултыртып, башын ҡулына терәгән килеш ҡатып ҡалған кеүегерәк күренә Юлдаштың һыны. Өҫтәлгә ҡуйылған шәм дә, майы бөтә барғанға, ныҡ һүрәнләнде, әммә Юлдаш быға ла иғтибар итмәне. Өҫтәл мөйөшөнә өйөлгән ҡағыҙҙарға текләп ултырҙы ла ҡулын һуҙҙы. Ләкин ҡағыҙҙы алманы, һуҙылған ҡулын һелтәне. Әллә ҡасан башлап, байтаҡ өлөшө яҙылған «Ер тарихы» ине ҡағыҙҙарҙа. Аяғың аҫтындағы ер дөрләп янып барған саҡта тарих ҡайғыһымы ни, тип уйлап ҡуйҙы Юлдаш һәм бүленгән фекерен элекке юҫыҡҡа борҙо. Башҡорт ҡоролтайына Ырымбур губернаһынан делегаттар иҫәбенә Мосолман комитетынан да кешеләр индерергә тәҡдим яһаны Юлдаш. Ә хәҙер үҙе ни эшләргә белмәй. Мосолман комитетындағылар барса уйлаған эште боҙмаҫмы? Уларҙың төрлөсә аяҡ саласағына иманы камил, тик аяҡ салыу менән

Артабан уҡырға

Рәсәй президенты Владимир Путин VI Бөтөн донъя фольклориадаһын Башҡор­т­останда үткәреү тураһында указ сығарҙы. 2020 йылда уны Рәсәйҙә уҙғарырға хәл ителгәйне, ә Мәскәү уны ойоштороусы һәм үткәреүсе итеп Өфөнө һайланы. Европа менән Азия ҡитғалары сигендә ят­ҡан, күп милләттәр татыулыҡта йәшәгән республиканың ШОС һәм БРИКС һымаҡ донъя күләмендәге саралар ойоштороу тәжрибәһе барлығы ла иҫәпкә алын­ғандыр. Бөтөн донъя фольклориадаһы тәүге тапҡыр 1996 йылда Голландияла уҙа. Аҙаҡ ул Японияла, Венгрияла, Көньяҡ Кореяла һәм Мексикала үтә. Унда ғәҙәттә 60 – 80 илдән 3 меңгә яҡын кеше ҡат­наша. Сара Рәсәй мәҙәниәт министрлығы ҡа­наты аҫтында ойошторола.

Артабан уҡырға